> ΞΕΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ>ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ

ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ

ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ

ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ

MATAR HISHAM

Ένα ζεστό πρωινό στην Tρίπολη της Λιβύης, το καλοκαίρι του 1979, ο εννιάχρονος Σουλεϊμάν ψωνίζει με την μητέρα του στην αγορά. O μπαμπάς λείπει ταξίδι για δουλειές ― όμως ο Σουλεϊμάν είναι σίγουρος ότι μόλις τον είδε στο απέναντι πεζοδρόμιο, φορώντας γυαλιά ηλίου. Aλλά γιατί δεν νεύει προς το μέρος τους; Γιατί δεν επιστρέφει σπίτι, ενώ γνωρίζει ότι η μαμά καταρρέει; Ψίθυροι και φόβοι κυριεύουν τον Σουλεϊμάν: ο πατέρας του καλύτερού του φίλου εξαφανίζεται και λίγο μετά ανακρίνεται σε απευθείας μετάδοση απο την κρατική τηλεόραση, ένας άγνωστος άνδρας εμφανίζεται κάθε πρωί έξω απ’ το σπίτι τους και κάνει παράξενες ερωτήσεις, και, ξαφνικά, η μητέρα του καίει όλα τα βιβλία του μπαμπά. O Σουλεϊμάν νιώθει σαν να γκρεμίζεται το σπίτι τους παρασέρνοντας όλα τα μυστικά που κρύβονται σ’ αυτό.

Mε απέριττο τρόπο ο Hisham Matar κατορθώνει να δώσει ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα. Mια βαθύτατα αληθινή ιστορία αγάπης και προδοσίας που εμβαθύνει στα ζητήματα της ανθρώπινης βαναυσότητας, της σκληρότητας, αλλά και της άδολης συγχώρεσης.

H Xώρα των ανδρών παραμένει επί 18 μήνες στην λίστα των πλέον ευπώλητων μυθιστορημάτων σε Mεγάλη Bρετανία και Hνωμένες Πολιτείες. Yποψήφιο για βραβείο Booker 2006.

«Θαυμαστό πορτραίτο μιας οικογένειας! Στέκεται ισάξια πλάι στο Atonement του Ian McEwan και το Spies του Michael Frayn». [Sunday Times]

«Eξοχο! Mια τρυφερή ματιά πάνω στις ανθρώπινες αντιφάσεις». [Observer]

«Eνα ιδιαίτερο μυθιστόρημα, όπου η ανθρωπιά, η τρυφερότητα και το συναίσθημα υπονομεύονται απο τη σκληρότητα και τον φανατισμό. Aναμφίβολα, ένα εντυπωσιακό ντεμπούτο». [Daily Mail]

17,00 €

Αγορά

  • Mετάφραση: ΞΕΝΟΦΩΝ ΚΟΜΝΗΝΟΣ
  • Σελίδες: 320
  • Σχήμα: 20.5x12
  • ISBN: 978-960-518-310-3

εφ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ του ΗΛΙΑ ΜΑΓΚΛΙΝΗ
1/2/2008

H σκοτεινή Λιβύη του Καντάφι μέσα από ένα μυθιστόρημα

Στην ερώτηση«είχες πρόσφατα νέα απ’ τον πατέρα σου;», ο Χισάμ Ματάρ απαντά μ’ ένα ξερό, κοφτό «Οχι». Τίποτε άλλο. Ο Χισάμ είναι 38 ετών. Γεννήθηκε το 1970 στη Νέα Υόρκη, όπου και πέρασε τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής του. Ο πατέρας του εργαζόταν στη λιβυκή αποστολή των Ηνωμένων Εθνών. Το 1973, η οικογένειά του επέστρεψε στην Τρίπολη. Οταν το 1979 το καθεστώς Καντάφι κατηγόρησε τον πατέρα του Ματάρ ως αντικαθεστωτικό (ήταν απλώς διανοούμενος, επιτυχημένος επιχειρηματίας και επιφανής αντιφρονών), εξαναγκάστηκε σε φυγή από τη χώρα, οπότε και εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στο Κάιρο. Το 1986 ο 16χρονος Ματάρ μετέβη στο Λονδίνο, μαζί με τον αδελφό του.

Η απαγωγή

Το 1990 τα δύο αδέλφια πληροφορήθηκαν από τη μητέρα τους ότι ο πατέρας τους αγνοείτο. Ολοι κατάλαβαν τι είχε συμβεί: άνθρωποι του καθεστώτος Καντάφι είχαν ενορχηστρώσει την απαγωγή του. Πέρασαν έξι χρόνια σιωπής. Το 1996 έφτασαν δύο επιστολές, τις οποίες ο πατέρας είχε περάσει παράνομα από τη φυλακή, σύμφωνα με τις οποίες τον είχε απαγάγει το 1990 η μυστική αστυνομία της Αιγύπτου, η οποία τον παρέδωσε στις λιβυκές αρχές, οι οποίες με τη σειρά τους τον έκλεισαν στις διαβόητες φυλακές Αμπού-Σαλίμ. Εκτοτε, σιωπή πάλι. Κανείς δεν γνωρίζει αν ο Ματάρ πατέρας βρίσκεται στη ζωή.

Η ιστορία ήρθε στην επιφάνεια μέσα από το μυθιστόρημα που έγραψε ο Χισάμ «In the Country of Men» (Penguin/Viking, στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ινδικτος, «Στη χώρα των ανδρών», μτφρ. Ξ. Κομνηνός). Σε αυτό το πρώτο του βιβλίο, ο συγγραφέας μιλάει διαθλαστικά, και δεξιοτεχνικά, για την οικογενειακή τραγωδία. Κεντρικός πρωταγωνιστής ο εννιάχρονος Σουλεϊμάν, η ιστορία του οποίου είναι πανομοιότυπη με εκείνη του Χισάμ – όπως και του πατέρα του. Οταν τον ρωτάω αν ο Σουλεϊμάν είναι ένας μεταμφιεσμένος Χισάμ, απαντά: «Και βέβαια όχι. Ο Σουλεϊμάν είναι πολύ πιο ενδιαφέρων τύπος». Επιμένω πάνω στον αυτοβιογραφικό φόντο. «Μερικοί», λέει, «ενδιαφέρονται για παράλληλες γραμμές ανάμεσα στη ζωή ενός συγγραφέα και στον μυθοπλαστικό κόσμο που επινοεί. Δεν είναι αλήθεια ότι η “Χώρα των ανδρών” χαρακτηρίζεται από ένα έντονα αυτοβιογραφικό φόντο. Είναι ένα έργο της φαντασίας. Δεν ήθελα να “αντιμετωπίσω” κάτι, απλά να στοχαστώ πάνω σε ορισμένα θέματα, όπως είναι η αγάπη και η εξορία».

Εξορία: λέξη-κλειδή. Ο Ματάρ είναι Λίβυος, ωστόσο, το βιβλίο γράφηκε στο Λονδίνο, στα αγγλικά. Ο ίδιος πώς αισθάνεται; «Είμαι Λίβυος συγγραφέας που γράφει στα αγγλικά. Είμαι Αγγλος συγγραφέας που αναπνέει στα αραβικά».

Διαβάζοντας το βιβλίο, αναρωτήθηκα: τι ξέρουμε για τη σύγχρονη Λιβύη; Τα στοιχειώδη: το 1969 ο 27χρονος τότε Καντάφι ηγήθηκε στρατιωτικού πραξικοπήματος μέσω του οποίου καταργήθηκε η μοναρχία στη χώρα. Το 1972 απαγορεύθηκαν τα πολιτικά κόμματα και σήμερα η Λιβύη βρίσκεται στις πρώτες θέσεις των χωρών που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οπως λέει ο Χισάμ στην «Κ»: «Η Λιβύη παραμένει πολύ δύσκολο μέρος για να ζήσει κανείς. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη έχουν αποτύχει στο να πιέσουν το καθεστώς να βελτιώσει τη ζοφερή κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μια χρυσή ευκαιρία χάθηκε: κυρίως για τον λιβυκό λαό που υποφέρει από το καθεστώς 32 χρόνια αλλά και για τη Δύση, προκειμένου να επιδείξει το σθένος της στην προώθηση των αρχών της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας. Για τα κακά της Λιβύης ευθύνεται η ίδια η κυβέρνηση φυσικά, αλλά, αν μη τι άλλο, ο κοινός νους υπαγορεύει ότι συνεισφέρεις κι εσύ σε αυτό όταν υπογράφεις συμφωνίες με αξιωματούχους τους οποίους ουδέποτε εξέλεξε ο λαός». Πρόσφατα ο Ματάρ εμφανίστηκε πλάι στους Χάρολντ Πίντερ και Τομ Στόπαρντ σε μια βραδιά του Human Rights Watch. Και οι δύο, όπως και ο νομπελίστας Τζ. Μ. Κουτσί, μίλησαν επαινετικά για το βιβλίο του, το οποίο, στο περσινό Βραβείο Booker έφτασε στην τελική σύντομη λίστα, όπως και σ’ εκείνη του Guardian First Book Award.

Σε δεκαπέντε γλώσσες

Επιπλέον, μεταφράστηκε σε 15 γλώσσες κι εκδόθηκε σε 18 χώρες. Μεγάλη επιτυχία για πρωτοεμφανιζόμενο. Δεν είναι ειρωνικό, με δεδομένη τη θεματολογία του βιβλίου; «Η ειρωνεία», αποκρίνεται, «είναι μια καλή λέξη εδώ... Δεν έχω συναίσθηση καμίας επιτυχίας διότι δεν υπάρχει ένας σαφής τρόπος για να μετρηθεί η επιτυχία ενός βιβλίου. Είναι οι πωλήσεις; Πολλά κακά βιβλία πουλάνε τόνους αντίτυπα. Είναι η κριτική αποτίμηση; Αυτό μου φαίνεται πιο στέρεο, αλλά και πάλι δεν έχει το αλάθητο. Πολλοί καλοί, ακόμα και μεγάλοι, συγγραφείς, αγνοήθηκαν από κορυφαίους κριτικούς της εποχής τους. Σας παρακαλώ, μη με παρεξηγείτε: τα εγκωμιαστικά σχόλια μ’ ενθουσίασαν, αλλά καλό είναι να μην τα παίρνει κανείς τοις μετρητοίς. Ωστόσο, η προσοχή που τράβηξε το βιβλίο, μαζί με κάποια γεμάτη χυδαιότητα και επιθετικότητα αδιακρισία ήταν κάτι δυσάρεστο. Περιφρουρώ την προσωπική μου ζωή, θέλω να συνεχίσω να ζω ήσυχα». Σε πρόσφατο άρθρο του στον Independent, ο Χισάμ ζητά να μάθει τι απέγινε ο πατέρας του. «Ακόμα κι αν είναι νεκρός, θέλω να ξέρω πού είναι θαμμένος», γράφει. Αυτό, πριν από το αποκαρδιωτικό «όχι» με το οποίο μας απάντησε στο οδυνηρό ερώτημα σχετικά με τη μοίρα του πατέρα του...

 

περ. ΑΘΗΝΟΡΑΜΑ του ΚΩΣΤΗ ΠΑΠΑΓΙΩΡΓΗ
28/2/2008

Η χώρα είναι η Λιβύη. όσο για τους άντρες, παρότι πολλοί, επισκιάζονται από την παρουσία της μάνας. Γεννημένος στη Νέα Υόρκη, ο συγγραφέας έζησε τα παιδικά του χρόνια στην Τρίπολη και κατόπιν στο Κάιρο. Τι μπορεί να πει ένας Λίβυος στο αγγλοσαξονικό κοινό; Μόνο ιστορίες από τη χώρα του. Οι Ευρωπαίοι λαχταρούν για εξωτισμό, για διαφορετικές ανάσες που έρχονται έξω από την εξαντλημένη τους και «γηραιά» ευαισθησία. Πράγματι, η αφηγηματική ηθική του Μάταρ διαποτίζεται από τα χρώματα της ερήμου, την αίσθηση του άλλου κόσμου, τη σκληρότητα του καθεστώτος και του Επαναστατικού Συμβουλίου. Η παρουσία της μάνας βέβαια είναι εμβληματική, φέρει την ταυτότητα του τόπου, είναι η μεγαλοφυΐα του καρτερικού έθους ντυμένη με κουρέλια. «Ήταν τόσο νόστιμο το φαγητό που άξιζε το στόμα σου». Το βιβλίο είναι όντως νόστιμο και αξίζει τα μάτια μας - ίσως και περισσότερο.

30 άλλοι τίτλοι στην ίδια κατηγορία: