> ΞΕΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ>ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

ΧΕΡΝ ΛΕΥΚΑΔΙΟΣ

Nαοί, έθιμα, θεότητες, λατρευτικές εκδηλώσεις είναι τα θέματα των σημειώσεων και των παρατηρήσεών του. Aργά και βασανιστικά θα πάρουν τη μορφή των δοκιμίων και των θρύλων που θα γράψει. Δοκίμια και θρύλοι που φανέρωσαν στα μάτια των Δυτικών αναγνωστών του την ψυχική ενδοχώρα απ' όπου αντλούσε τ' αποθέματά της η δύναμη που τόσο τους εντυπωσίασε στους πρώτους μεγάλους σύγχρονους πολέμους της Iαπωνίας (πόλεμος με την Kίνα, Pωσοϊαπωνικός Πόλεμος).

Διαθεσιμότητα: Εξαντλημένο


14,00 €

Αγορά
  • Εισαγωγή-Mετάφραση: ΣΩΤΗΡΗΣ ΧΑΛΙΚΙΑΣ
  • Επίμετρο: 20.5x12
  • Σελίδες: 384
  • ISBN: 960-518-019-7

εφ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΙΔΑΛΗ
16/9/2004

Μοναδικής λεπτότητας «κέντημα» η γραφή του Λευκάδιου Χερν. Θα τολμούσαμε να πούμε ότι είναι ένας... Παπαδιαμάντης της Απω Ανατολής. Μισός Ελληνας και μισός Ιρλανδός, άφησε τα εγκόσμια πριν από έναν αιώνα (26 Σεπτεμβρίου 1904) στην Ιαπωνία, τη χώρα που αγάπησε κι έζησε τα τελευταία 14 χρόνια της περιπλανώμενης ζωής του. Με τη διεισδυτική, αισθαντική και στοχαστική πένα του προσεγγίζει με σεβασμό και θαυμασμό τη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, τους μύθους και τους θρύλους της, τις τελετουργίες της, τους ανθρώπους της (από τους εκλιπόντες σαμουράι έως τους απλούς ψαράδες της εποχής του).

Ζωή-μυθιστόρημα

Η ζωή του ένα περιπετειώδες... μυθιστόρημα. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1850. Μητέρα του, η Ρόζα Κασιμάτη από τα Κύθηρα, και πατέρας του, ο Ιρλανδός στρατιωτικός γιατρός Τσαρλς Χερν. Δύο χρόνων βρέθηκε στο Δουβλίνο, με τη μητέρα του να ασφυκτιά στο προτεσταντικό περιβάλλον της οικογένειας του άντρα της και στο μουντό κλίμα της Ιρλανδίας. Ο άντρας της θα τη χωρίσει, καθώς εκείνη γυρίζει για λίγο στην πατρίδα της. Ο πεντάχρονος Λευκάδιος δεν θα την ξαναδεί ποτέ. Το πρώτο μεγάλο τραύμα της ζωής του. Μεγαλώνει στο σπίτι μιας εύπορης θείας του στο Δουβλίνο. Πηγαίνοντας εσωτερικός σ' ένα σχολείο της Αγγλίας, θα έχει στα δεκαέξι του ένα ατύχημα που θα του στερήσει το ένα του μάτι. Αλλο ένα τραύμα, καθοριστικό για τον μικροκαμωμένο Λευκάδιο, που θα τον κατατρύχει στη ζωή του. Μεταναστεύοντας στα δεκαεννιά του στην Αμερική, θα μείνει στη Νέα Υόρκη, στο Σινσινάτι και στη Νέα Ορλεάνη περίπου δύο δεκαετίες μ' ένα διάλειμμα δύο χρόνων στη Μαρτινίκα. Εργάζεται ως δημοσιογράφος και μεταφραστής γαλλικών λογοτεχνικών έργων. Παράλληλα, συλλέγει κι εκδίδει βιβλία με παραδόσεις ξένων λαών, γράφει δύο μυθιστορήματα κι ένα βιβλίο με τις εντυπώσεις του από τη Μαρτινίκα.

Απεσταλμένος από το περιοδικό «Χάρπερ» θα βρεθεί το 1890 στην Ιαπωνία, που έως πρότινος ήταν σε εκούσια απομόνωση και μετά την πίεση των αμερικάνικων-αγγλικών δυνάμεων αναγκάζεται να εκσυγχρονιστεί αργά αργά σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα.

«Η πρώτη γοητεία που ασκεί η Ιαπωνία είναι ακαθόριστη κι ευμετάβλητη, όπως ένα άρωμα... Υπάρχει κάποια ανείπωτη χάρη στην πρωινή ατμόσφαιρα, δροσερή απ' τη φρεσκάδα της ιαπωνικής άνοιξης και τις ριπές του ανέμου που φτάνουν από τη χιονισμένη κορυφή του Φούτζι· μια χάρη που οφείλεται μάλλον στην απαλότατη διαύγεια της ατμόσφαιρας παρά σε κάποια συγκεκριμένη απόχρωση - μια υπέροχη ατμοσφαιρική διαφάνεια μ' εναν υπαινιγμό γαλάζιου, μέσα από την οποία τα πιο απομακρυσμένα αντικείμενα διακρίνονται με θαυμαστή καθαρότητα».

Βολτάροντας στα μικρά δρομάκια της Γιοκοχάμα, παρατηρεί ενθουσιασμένος μαγαζιά, σπίτια, ναούς, ιδεογράμματα, το Φουτζιγιάμα, το λιμάνι. Περιδιαβαίνοντας την Ιαπωνία, γνωρίζει τους ανθρώπους της και τους άγραφους ηθικούς κώδικες που τους διέπουν: σεβασμός στους γονείς, πίστη στον αυτοκράτορα, αυταπάρνηση, εργατικότητα, υπομονή. Ο Χερν βρίσκει επιτέλους πατρίδα για να μείνει. Εκεί θα κάνει και οικογένεια. Πόσο του έλειψαν αυτά τα δύο...

Αρχικά δημοσιογράφος σε αγγλόφωνη εφημερίδα, καθηγητής αγγλικών στις επαρχιακές πόλεις Ματσούε, Κουμαμότο κι από το 1896 καθηγητής Αγγλικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Θα παντρευτεί κόρη παλιάς οικογένειας σαμουράι, τη Σετζούκο Κοϊζούμι. Θα αποκτήσει τέσσερα παιδιά, γιαπωνέζικη υπηκοότητα, αλλά και γιαπωνέζικο όνομα : Γιακούμο Κοϊζούμι (Οκτώ Σύννεφα- Μικρή Πηγή σημαίνει το νέο του ονοματεπώνυμο).

Τα βιβλία του

Με τα βιβλία του («Ματιές στην άγνωστη Ιαπωνία», «Πέρα από την Ανατολή», «Κοκόρο», «Εξωτισμοί και ανασκοπήσεις», «Στην Ιαπωνία των φαντασμάτων», «Φωτοσκιάσεις», «Κότο», «Κουαϊντάν» κ.ά.) ο Λευκάδιος Χερν μυεί τον αναγνώστη. Τον κάνει να αφουγκραστεί τους χτύπους της καρδιάς της παλιάς Ιαπωνίας, να γνωρίσει τις παραδόσεις, τις λατρευτικές εκδηλώσεις, τους μύθους, τις αξίες, το βασισμένο στον σιντοϊσμό και βουδισμό αρχέγονο θρησκευτικό συναίσθημα, την πειθαρχία του συνόλου και όχι τον εγωισμό του ατόμου. Εκφράζει παράλληλα τον προβληματισμό του πάντα μ' ένα εκλεπτυσμένο τρόπο για τον επερχόμενο εκσυγχρονισμό και εκδυτικισμό της Ιαπωνίας. Τι παράξενο... Είναι ένας Δυτικός συγγραφέας που γράφει με τη ματιά ενός ανθρώπου της Ανατολής. Στο δοκίμιό του «Ενας συντηρητικός», γράφει για έναν Ιάπωνα που εκφράζει την αποστροφή του για τον κόσμο της Δύσης που μόλις είχε επισκεφθεί. Ιδού τι λέει:

«Και τον μισούσε (εκείνον τον κόσμο). Μισούσε τον τρομακτικό και τέλεια υπολογισμένο μηχανισμό του, τη χρησιμοθηρική σταθερότητά του, τις συμβατικότητες, τη λαιμαργία, την τυφλή σκληρότητα, την τεράστια υποκρισία, τη ρυπαρότητα των επιθυμιών και την έπαρση του πλούτου του. Τερατώδης κόσμος, από ηθική σκοπιά κτηνώδης». Και λίγο πιο κάτω: «Ο ξένος πολιτισμός τον βοήθησε να καταλάβει, όπως δεν θα μπορούσε αλλιώς να καταλάβει ποτέ, την αξία και την ομορφιά του δικού του».

Μουσείο με τ' όνομά του

Στην άκρη του λιμανιού της Λευκάδας, στο Μποσκέτο, δίπλα στις προτομές του Βαλαωρίτη και του Σικελιανού, υπάρχει μια στήλη που γράφει: «Ο εν Αθήναις Ελληνοϊαπωνικός Σύλλογος Μνήμης ένεκα τω μεγάλω συγγραφεί Λευκαδίω Χερν (1850-1904) τηνδε την επιγραφήν ανέθηκεν εν τη γενέτειρα πόλει της Λευκάδος μηνί Σεπτεμβρίω, 1933». Λίγο πιο κει υπάρχει κι ένα σοκάκι με το όνομά του, που φτάνει στην κεντρική πλατεία της πόλης. Εχουν γίνει κατά καιρούς εκδηλώσεις στη μνήμη του, όπως και φέτος το καλοκαίρι για τα 100 χρόνια από το θάνατό του.

Και η Ιαπωνία, άλλωστε, τον έχει τιμήσει δεόντως. Στην πόλη Ματσούε όπου έζησε, υπάρχει μουσείο με το όνομά του. Ιστορίες του διδάσκονται στη μέση εκπαίδευση, ο όμιλος Χερν προωθεί το έργο του με εκδόσεις, συνέδρια κ.λπ. Στο Τόκιο, όπως και στο Ματσούε υπάρχουν προτομές του, έργα του γλύπτη Σπύρου Καταπόδη.

Στην Ελλάδα, η πρώτη αντιπροσωπευτική ανθολογία από έργα του κυκλοφόρησε το '97 με τίτλο «Κείμενα από την Ιαπωνία» (εκδόσεις «Ινδικτος») σε μετάφραση Σωτήρη Χαλικιά, με μια εξαίρετη εισαγωγή του για τη ζωή και το έργο του Χερν. Ο ίδιος επιμελήθηκε και μετέφρασε λίγο αργότερα την ανθολογία «Εντός του κύκλου των ψυχών» πάλι από την «Ινδικτο». Από τον «Κέδρο» έχει βγει επίσης μια ανθολογία κειμένων του με τίτλο «Η χώρα των χρυσανθέμων» σε μετάφραση και κατατοπιστική εισαγωγή του Γιώργου Καλαμαντή.

Αξίζει να εντρυφήσει ο Ελληνας αναγνώστης στη γραφή του Χερν. Είτε στις τρυφερά μελαγχολικές ιστορίες της μεσαιωνικής Ιαπωνίας που έχει συλλέξει κι αναπλάσει είτε στα περιηγητικά-στοχαστικά κείμενά του για τη φύση, την κοινωνία, τις αξίες, το θρησκευτικό αίσθημα και τους ανθρώπους της Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου.

30 άλλοι τίτλοι στην ίδια κατηγορία: