εφ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΧΙΝΑ
25/7/2008
Βίαιο και μαζί ποιητικό, το αστυνομικό μυθιστόρημα του γεννημένου το 1967 συγγραφέα αποτελεί το πρώτο μέρος μιας τετραλογίας με τίτλο «The Red Riding Quartet», που επικεντρώνεται στην αστυνομική έρευνα γύρω από τον κατά συρροή βιαστή και δολοφόνο Πίτερ Σάτκλιφ, ο οποίος έγινε γνωστός ως ο Στραγγαλιστής του Γιορκσάιρ. Οπως και οι τίτλοι τους δηλώνουν, καθένα από τα τέσσερα βιβλία («1974», «1977», «1980» και «1983») εκτυλίσσεται τη συγκεκριμένη χρονιά μιας δύσκολης περιόδου για τη Μεγάλη Βρετανία, όταν η χώρα ταλανιζόταν από τον εμφύλιο πόλεμο στη βόρεια Ιρλανδία, την απειλή της νεοφασιστικής κτηνώδους βίας, την εκστρατεία για την απόσχιση της Σκωτίας, το πανκ ροκ, την ύφεση, τον πόλεμο στα Φόκλαντ, την ανάδυση του νεοδεξιού συντηρητισμού ως μόνης «εφικτής» πολιτικής λύσης... Ο νεαρός αστυνομικός ρεπόρτερ, που, επιστρέφοντας στη γενέτειρά του, έρχεται αντιμέτωπος με την εξαφάνιση ενός μικρού κοριτσιού, το οποίο αργότερα ανακαλύπτεται δολοφονημένο, θα αποφασίσει να ερευνήσει την υπόθεση· και πολύ γρήγορα θα βρεθεί παγιδευμένος σ' έναν εφιάλτη διαφθοράς, βίας, σαδισμού, εκβιασμών και σεξουαλικής νοσηρότητας, που απλώνεται σε ολόκληρο το Γιορκσάιρ. Η τρομοκρατία που ασκεί σε τοπικό επίπεδο ο Στραγγαλιστής συνυφαίνεται με το ευρύτερο ανάστατο πολιτικό πλαίσιο της εποχής, σε μια στακάτη, αφόρητα οξεία και αιχμηρή αφήγηση, που χρωματίζει με εικαστική μαεστρία την αχρειότητα και προσδίνει μουσικό ρυθμό στη βία. Ενα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα, που μεταβαίνει από την αποτύπωση των προσωπικών αδιεξόδων του κεντρικού ήρωα στην ανελέητη ιχνογράφηση μιας σχεδόν πρωτόγονης ως προς τα ήθη κοινότητας, σε μια ιλιγγιώδη, καθηλωτική για τον αναγνώστη κλιμάκωση του αποτροπιασμού και της φρίκης.
εφ. ΤΟ ΒΗΜΑ του ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ
17/8/2008
NOIR
Μια εποχή στην Κόλαση
To 2003 o Ντέιβιντ Πίις (Οσιτ, 1967), καθηγητής αγγλικών, συμπεριλήφθηκε από το περιοδικό «Granta» στους είκοσι καλύτερους νέους μυθιστοριογράφους της Μεγάλης Βρετανίας. Αυτό δεν είναι ούτε τυχαίο ούτε αναπάντεχο για τον αναγνώστη που έχει διαβάσει κάποιο από τα βιβλία του, όπου είναι ευδιάκριτη η αφηγηματική του ικανότητα, μα κυρίως το καθηλωτικό λογοτεχνικό του στυλ που θυμίζει εκείνο του Τζέιμς Ελρόι, του μεγαλύτερου ίσως σύγχρονου αμερικανού συγγραφέα. Το Χίλια εννιακόσια εβδομήντα τέσσερα παραπέμπει στον Δεκέμβριο του 1974, εποχή όπου ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός (IRA) βάζει βόμβες, στους κινηματογράφους παίζεται ο Εξορκιστής, οι Μπιτλς και ο Τομ Τζόουνς βρίσκονται στο απόγειό τους και στο Γιορκσάιρ, την περιοχή όπου μεγάλωσε ο συγγραφέας, δρα ο περίφημος Στραγγαλιστής, ο οποίος τον ενέπνευσε στο γράψιμο μιας τετραλογίας με τίτλο «The Red Riding Quartet». Πρωταγωνιστής και αφηγητής στο παρόν μυθιστόρημα είναι ο Εντουαρντ Ντάνφορντ, αστυνομικός συντάκτης στην εφημερίδα «Ιβνινγκ Ποστ» που περιμένει το πρώτο του πρωτοσέλιδο ως επώνυμου ρεπόρτερ. Αυτή τη χρονική στιγμή, σημαντική για την επαγγελματική του ζωή, αλλά και την οικογενειακή (πεθαίνει ο πατέρας του) και την αισθηματική (η ερωτική του σύντροφος και συνάδελφός του στην εφημερίδα, η Κάθριν, του ανακοινώνει ότι είναι έγκυος), εξαφανίζεται η δεκάχρονη Κλερ που βρίσκεται σύντομα νεκρή και βιασμένη. Αναλαμβάνοντας να γράψει για την υπόθεση που αναστατώνει την τοπική κοινωνία, ο Ντάνφορντ είναι υποχρεωμένος να κάνει έρευνα, να βγει στους δρόμους, να δει υπόπτους, να πλαγιάσει με πρόθυμες γυναίκες, να μιλήσει με σκληρούς αστυνομικούς, να ψάξει σε αρχεία του παρελθόντος, να συσχετίσει το έγκλημα με εξαφανίσεις και άλλων παιδιών που έγιναν παλαιότερα. Υστερα εξαφανίζεται ο Μπάρι, δημοσιογράφος επίσης, που αφήνει μια σακούλα με ντοκουμέντα και φωτογραφίες: ξέρει πολλά και αυτό τον καθιστά επικίνδυνο. Η συνέχεια είναι δραματική καθώς οι νεκροί πληθαίνουν και η πλοκή εμπλουτίζεται με μάρτυρες, αγνοουμένους, κατηγορουμένους, λίστες επίορκων αστυνομικών, ενώ ο ήρωας βιώνει μια κόλαση: μπράβοι και όργανα της τάξης τον βασανίζουν άγρια καίγοντας την παλάμη του με καύτρα τσιγάρου. Ωστόσο γλιτώνει· γλιτώνει και εκδικείται· γλιτώνει και τιμωρεί: είναι παραμονές των Χριστουγέννων του 1974.
Το μυθιστόρημα δεν μοιάζει με εκείνα τα ομοειδή, τα προερχόμενα από τις Ηνωμένες Πολιτείες - έχουν εξαπλωθεί και στην Ευρώπη μολύνοντας την αστυνομική λογοτεχνία -, όπου η επίπεδη γραφή και οι προβλέψιμες λύσεις απογοητεύουν και εν τέλει κουράζουν τον αναγνώστη. Ο Ντέιβιντ Πίις, αποφεύγοντας να αντιγράψει τα πρότυπά του - τα μυθιστορήματα που προφανέστατα διάβασε για να αντλήσει ιδέες προτού καταπιαστεί με τα δικά του -, δημιουργεί έναν ξεχωριστό τρόπο γραφής που στηρίζεται σε μονολεκτικές προτάσεις, στον βομβαρδισμό από βωμολοχικές λέξεις, κυρίως παράγωγα του fuck, αλλά και στην ποιητική του διάθεση, στην ειρωνική αντιμετώπιση των σκληρών καταστάσεων, στον σαρκασμό του. Η βροχή που πέφτει συνεχώς, ζαλίζοντας και τρελαίνοντας, η περιπλάνηση του ήρωα σε μπαρ, παμπ και επαρχιακά μοτέλ, οι σκληροί άνθρωποι που απειλούν τη σωματική ακεραιότητα και τη ζωή του, ο φόβος που είναι διάχυτος παντού, οι αόρατες απειλές, αλλά και το ροκ εν ρολ, η κάθαρση με την αρχαία ελληνική έννοια, όλα αυτά συνιστούν ένα αξιανάγνωστο νουάρ ανάγνωσμα.
εφ. ΤΑ ΝΕΑ της ΡΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
27/9/2008
Διαστοφή κι ευαισθησία
ΕΝΑΣ ΣΑΡΑΝΤΑΡΗΣ ΕΓΓΛΕΖΟΣ, ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΑΚΟΜΗ ΣΤΟ
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΙΝΟ, ΠΟΥ ΝΤΕΜΠΟΥΤΑΡΙΣΕ ΣΤΟ GRΑΝΤΑ,
ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΣΤΟ ΒΙΡΑΖ ΤΟΝ ΤΖΕΪΜΣ ΕΛΡΟΪ ΚΙ ΕΡΧΕΤΑΙ, ΜΕ
ΤΑ ΦΡΕΝΑ ΣΠΑΣΜΕΝΑ, ΝΑ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙ ΟΤΙ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ
«ΚΟΙΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ» ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΜΕΙΣ
Είναι στ΄ αλήθεια προκλητικοί αυτοί οι Εγγλέζοι. Φτάνει να απλώσουν το χέρι στην απύθμενη καβάντζα τους με τους «συγγραφείς εν αναμονή» και να βγάλουν από εκεί μέσα ένα νέο αστέρι. Ένας τέτοιος είναι και ο Ντέιβιντ Πις, ο οποίος σήμερα ζει και εργάζεται στο Τόκιο ως καθηγητής Αγγλικών. Τόσο μακριά αλλά και τόσο κοντά στη βρετανική πραγματικότητα, ο συγγραφέας βυθίζει τα νυστέρια του στην εγγλέζικη επαρχία με τον συγγραφικό τρόπο του Τζέιμς Ελρόι, την καταγγελτική αισθητική του Φράνσις Μπέικον και την ιερή αγανάκτηση του Τζούλιαν Μπαρνς, αλλά χωρίς την κομψότητα και τον λογιωτατισμό του τελευταίου.
Ναι, ο Ντέιβιντ Πις είναι ταυτόχρονα ένας απίστευτα τρυφερός άνθρωπος και ένας οργισμένος συγγραφέας σε μια εποχή που ο καθένας ζει την οργή και τη στοργή του ολομόναχος. Γι΄ αυτό ίσως το θρίλερ του γέρνει τόσο πολύ στο σπλάτερ.
Λαίδη Μάκβεθ
Σπεύδω να προειδοποιήσω τον αναγνώστη ότι η ιστορία είναι γεμάτη αίμα, ρατσιστικά κρεσέντι, σεξουαλικές διαστροφές, μι ντιακές μπαμπεσιές, πολιτικά σκάνδαλα και φονικές μάχες συμφερόντων μεταξύ κατασκευαστικών εταιρειών που φτάνουν στον πάτο της διαπλοκής για μια περιοχή- φιλέτο. Σας θυμίζει κάτι αυτό το τελευταίο; Και μένα.
Ας επιστρέψουμε όμως στις παραμονές των Χριστουγέννων του 1974, τότε που ο Έντουαρντ Ντάνφορντ, νεαρός αστυνομικός συντάκτης στο Γιορκσάιρ, αναλαμβάνει να καλύψει την υπόθεση απαγωγής μιας μικρούλας, και σαν άλλη λαίδη Μάκβεθ βλέπει τα ίχνη του αίματος στα χέρια του, δηλαδή πάνω στα ΜΜΕ και στους εκπροσώπους της τοπικής εξουσίας. Διακόπτω τη ροή του θρίλερ για να επισημάνω ότι ο Πις χρησιμοποιεί πολλά πραγματολογικά στοιχεία της εποχής και παρίσταται ως πολίτης σε όλη τη διάρκεια τής (υπερβολικά) πυκνής αφήγησής του, αφήνοντας στην μπάντα τους ψυχολογισμούς που τόσο συχνά ρίχνουν την αστυνομική λογοτεχνία σε ανυποληψία. Ένα το κρατούμενο...
Παθιασμένος για την αλήθεια, ο νεαρός δημοσιογράφος θα ανατρέξει στα αρχεία και θα συσχετίσει την απαγωγή της δεκάχρονης Τζάνετ Γκάρλαντ με την εξαφάνιση άλλων δύο μικρών κοριτσιών από την ίδια περιοχή την τελευταία πενταετία. Εν τω μεταξύ ο πατέρας του χαροπαλεύει και η επίσημη αγαπημένη του βρίσκει την ώρα να μείνει έγκυος...
Φτερά κύκνου
Μ΄ αυτή την πυρκαγιά στο κεφάλι του ο Εντ Ντάνφορντ ετοιμάζεται να ζήσει «τα Χριστούγεννα της ζωής του» βάζοντας το κεφάλι του στον ντορβά, δηλαδή εκεί που το σεξ, η ενδοοικογενειακή βία, το αίμα και η διαπλοκή είναι η πρώτη ύλη για το πιο σκληρό νόμισμα της μικροκοινωνίας. Το σενάριο έχει απόλυτη σχέση με παιδεραστία και μάλιστα την πιο ειδεχθή, αφού το κορμάκι της Τζάνετ Γκάρλαντ θα ανακαλυφθεί πολλαπλώς σακατεμένο και με δυο φτερά κύκνου ραμμένα στην πλάτη. Ο ήρωάς μας θα κάνει φύλλο και φτερό τη σέχτα των φιλόζωων της περιοχής, θα παρεισφρήσει στη διαστροφική πλευρά αυτής της μονομανίας, αλλά θα το πάει και πιο μακριά. Θα χτυπήσει την πόρτα των μητέρων που έχασαν τα παιδιά τους, θα μπει στα σπίτια με τις φωτογραφίες των αγνοουμένων και πίσω από τις σκονισμένες τους γωνίες θα ανακαλύψει μυστικά και ψέματα.
