Ο Πωλ Βαλερύ (30 Οκτωβρίου 1871 – 20 Ιουλίου 1945) ήταν Γάλλος ποιητής, συγγραφέας και φιλόσοφος. Τα ενδιαφέροντά του ήταν τόσο πλατιά, ώστε μπορεί χαρακτηρισθεί πολυμαθής. Εκτός από το ποιητικό του έργο και τους διαλόγους του, συνέγραψε πολλά δοκίμια, ενώ είναι γνωστός και για τους αφορισμούς του πάνω σε θέματα Τέχνης, Ιστορίας, Γραμμάτων, Μουσικής και επικαιρότητας.
Ο Βαλερύ γεννήθηκε από Κορσικανό πατέρα και Γενοβέζα μητέρα στο Σετ (Sète), μια κωμόπολη στην ακτή της Μεσογείου, αλλά μεγάλωσε στο Μονπελιέ. Μετά από μία παραδοσιακή ρωμαιοκαθολική εκπαίδευση, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.
Ο Βαλερύ αφοσιώθηκε στη συγγραφή ως κύρια απασχόλησή του κάπως αργά στη ζωή του (σχεδόν 50 ετών), όταν ο επιχειρηματίας του οποίου ήταν γραμματέας επί εικοσαετία, ο Edouard Lebey, πέθανε το 1920. Μέχρι τότε ο Βαλερύ είχε επίσης εργασθεί για λίγο ως υπάλληλος του Υπουργείου Πολέμου. Για ένα διάστημα ήταν μέλος του κύκλου του ποιητή Στεφάν Μαλαρμέ.
Μετά την εκλογή του στη Γαλλική Ακαδημία το 1925, ο Βαλερύ άρχισε να γίνεται γνωστός ως διανοούμενος στη γαλλική κοινωνία. Γύριζε ακούραστα στην Ευρώπη δίνοντας διαλέξεις επί πολιτιστικών και κοινωνικών θεμάτων, ενώ αργότερα ανέλαβε και κάποιες επίσημες ιδιότητες: αντιπροσώπευσε τη Γαλλία σε πολιτιστικά ζητήματα στην Κοινωνία των Εθνών, υπηρετώντας σε αρκετές επιτροπές του οργανισμού αυτού. Μια δωδεκάδα δοκίμιά του που μεταφράσθηκαν στα αγγλικά με τον τίτλο The Outlook for Intelligence (1989) προέκυψαν από αυτές του τις δραστηριότητες.
Το 1931 ο Βαλερύ ίδρυσε το College Internationale de Cannes (Διεθνές Κολέγιο των Καννών), ένα ιδιωτικό ίδρυμα για τη διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας και πολιτισμού. Το Κολέγιο αυτό λειτουργεί μέχρι σήμερα, προσφέροντας επαγγελματικά μαθήματα σε Γάλλους και μαθήματα γαλλικών για ξενόγλωσσους φοιτητές.
Ο Βαλερύ επιλέχθηκε για να δώσει τον εναρκτήριο λόγο στον εθνικό εορτασμό το 1932 από τους Γερμανούς της εκατοστής επετείου του θανάτου του Γκαίτε. Αυτή ήταν μια ταιριαστή επιλογή, καθώς ο Βαλερύ μοιραζόταν με τον Γκαίτε το ίδιο έντονο ενδιαφέρον για την Επιστήμη (ιδίως τη Βιολογία και τη θεωρία του φωτός).
Εκτός από μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας ο Βαλερύ ήταν και μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Λισαβώνας και του Front national des Ecrivains (Εθνικού Μετώπου Συγγραφέων). Το 1937 διορίσθηκε διευθυντικό στέλεχος στο μετέπειτα Πανεπιστήμιο της Νίκαιας, ενώ ήταν ο πρώτος χρονικά κάτοχος της `Εδρας της Ποιητικής στο Κολέγιο της Γαλλίας.
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Κυβέρνηση του Βισύ τον απεμάκρυνε από κάποιες από αυτές τις θέσεις και αξιώματα εξαιτίας της ήρεμης αρνήσεώς του να συνεργασθεί με αυτή και τις γερμανικές κατοχικές δυνάμεις, αλλά ο Βαλερύ συνέχισε σε όλη τη διάρκεια της κατοχής να εκδίδει κείμενά του και να αναπτύσσει δραστηριότητα στη γαλλική πολιτιστική ζωή, ιδιαίτερα ως μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας.
Το 1900 ο Πωλ Βαλερύ πήρε ως σύζυγό του τη Jeannie Gobillard, μια φίλη της οικογένειας Μαλαρμέ, που ήταν και ανεψιά της ζωγράφου Berthe Morisot. Ο γάμος ήταν μια διπλή τελετή κατά την οποία ταυτόχρονα η κόρη της Morisot, η Julie Manet, παντρεύτηκε τον ζωγράφο Ernest Rouart. Ο Βαλερύ και η Gobillard απέκτησαν τρία παιδιά: τον Κλωντ, την Αγάθη και τον Φρανσουά.
Ο Βαλερύ πέθανε στο Παρίσι αλλά τάφηκε στο κοιμητήριο της γενέτειράς του Sète, το ίδιο κοιμητήριο που ενέπνευσε ένα από τα γνωστότερα ποιήματά του, το le Cimetière marin («Θαλασσινό κοιμητήρι»).
Ο Βαλερύ είναι γνωστότερος ως ποιητής, θεωρούμενος κάποτε ως τελευταίος των Γάλλων συμβολιστών. Ωστόσο υπήρξαν πολλές συζητήσεις σχετικά με το αν ήταν κυρίως φιλόσοφος ή ποιητής: συνολικά λιγότερα από εκατό ποιήματά του έχουν δημοσιευθεί.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν: Το θαλασσινό κοιμητήριο (2008), Για την Ευρώπη, για τον πολιτισμό (2007), Διάλογος για το δέντρο (2007), Όταν οι άγγελοι περπατούν (2007), Σκέψεις και αφορισμοί (2007), Αντιγραφές (2005), Ξένες φωνές (2005), Ο άνθρωπος και το κοχύλι (2005), Εισαγωγή στη μέθοδο του Λεονάρντο ντα Βίντσι (2004), Έμπνευση και δημιουργία (2004), Οι Ευρωπαίοι (2004), Χορός και ψυχή (2002), Προς νέους συγγραφείς και μεταφραστές (2000), Ποίηση και αφηρημένη σκέψη. Η καθαρή ποίηση (1999), Το παραθαλάσσιο νεκροταφείο. Η νεαρή μοίρα (1999), Η κρίση του πνεύματος (1996), Ο κύριος Τεστ (1995), Οι σημειώσεις του καθρέφτη (1995), Ματιές στον σύγχρονο κόσμο (1994), κ.ά.
Μελέτη με αντικείμενο ένα από τα φωτεινότερα μυαλά όλων των εποχών, που αποτέλεσε και αποτελεί το διανοητικό πρότυπο του δημιουργού. Ο αναγεννησιακός ζωγράφος με την παγκόσμια σκέψη! Ο λόγος για τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι! Ιδιοφυής, εφευρετικός, μοναδικός. Η κατανόηση της σκέψης του και η «γλώσσα» της δημιουργίας του βρίσκονται στο επίκεντρο της μελέτης του Πωλ Βαλερύ. Στόχος του Βαλερύ είναι να σκιαγραφήσει τη δύναμη που δίνει στον Ντα Βίντσι...
Μελέτη με αντικείμενο ένα από τα φωτεινότερα μυαλά όλων των εποχών, που αποτέλεσε και...
Μελέτη με αντικείμενο ένα από τα φωτεινότερα μυαλά όλων των εποχών, που αποτέλεσε και αποτελεί το διανοητικό πρότυπο του δημιουργού. Ο αναγεννησιακός ζωγράφος με την παγκόσμια...
Το κοχύλι, αυτό το παράδοξο γεωμετρικό και καλλιτεχνικό δημιούργημα που συναντάμε αμέριμνα διάσπαρτο στη φύση, γίνεται αφετηρία μιας σειράς σκέψεων του Paul Valéry που υποκρύπτουν σταθερά το θεμελιώδες ερώτημα της φιλοσοφίας για το φυσικώς και αισθητικώς ωραίο, για τα όρια της διάκρισής τους – ιδίως όταν το φυσικώς ωραίο αποτελεί κατασκευαστικό προϊόν ενός πλάσματος διαφορετικού από τον άνθρωπο. Το παράδειγμα είναι ιδεώδες και τα στοιχεία που...
Το κοχύλι, αυτό το παράδοξο γεωμετρικό και καλλιτεχνικό δημιούργημα που συναντάμε...
Το κοχύλι, αυτό το παράδοξο γεωμετρικό και καλλιτεχνικό δημιούργημα που συναντάμε αμέριμνα διάσπαρτο στη φύση, γίνεται αφετηρία μιας σειράς σκέψεων του Paul Valéry που...