εφ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ του ΝΙΚΟΥ ΝΤΟΚΑ
11/1/2008

Τριάντα ένα χρόνια κράτησε το αυτοκρατορικό στέμμα ο Ηράκλειος Α'. Γεννημένος πιθανότατα στην Καππαδοκία, περίπου το 575, ανέλαβε τον θρόνο το 610, μετά τον βίαιο θάνατο του επίσης βίαιου Φωκά. Φήμες τον φέρουν ως έναν εξαιρετικά μορφωμένο μονάρχη που έτυχε να είναι σύγχρονος του προφήτη Μωάμεθ, αλλά οι δύο άνδρες δεν φαίνεται να συναντήθηκαν ποτέ. Ο Ηράκλειος -γιος του επάρχου Ηράκλειου- έζησε πολλά χρόνια στην Αρμενία (πολλοί τον θεωρούν αρμενικής καταγωγής) και από μικρός ήταν δίγλωσσος. Και κάπου δέκα χρόνια (από τα 25 έως τα 35 του) έζησε στη Βόρεια Αφρική με τον πατέρα του. Στη διάρκεια της μακροχρόνιας βασιλείας του ο Ηράκλειος αντιμετώπισε πολλές κρίσιμες καταστάσεις. Νίκησε τους Πέρσες που εισέβαλαν σε εδάφη του Βυζαντίου, απώθησε τους Αβάρους, αλλά δεν μπόρεσε να κρατήσει μακριά από τη Συρία και την Αίγυπτο τους Αραβες. Ηταν έξυπνος και εύστροφος και συνήθως εκμεταλλευόταν τις έριδες μέσα στις τάξεις των εχθρών του, αλλά ως ο πρώτος αντίπαλος των ισλαμικών κατακτήσεων αποδείχτηκε μη επαρκής. Στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας ο Ηράκλειος αναδιοργάνωσε τη διοίκηση και τον στρατό, εισάγοντας το σύστημα των θεμάτων στη Μικρά Ασία. Ευνόησε την τοπική στρατολόγηση και συγκρότηση εθνικού στρατού. Παραμέλησε όμως τις επεκτατικές διαθέσεις των Σλάβων, με αποτέλεσμα αυτοί να φτάσουν και να εγκατασταθούν μέχρι και την Πελοπόννησο. Τέλος, επέβαλε την ελληνική γλώσσα ως επίσημη γλώσσα του κράτους. Πολύ καλή και τεκμηριωμένη η βιογραφία που έγραψε ο καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Σικάγου, Γουόλτερ Κέιτζι.