Πολυάριθμοι είναι οι θρύλοι για τη ζωή του Μέγγιου (Mencius, όπως απέδωσαν το όνομά του οι Ιησουίτες ιεραπόστολοι, οι πρώτοι μελετητές του έργου του), που στη συνέχεια έγινε γνωστός ως ο Δεύτερος Σοφός της κομφουκιανικής παράδοσης. Ωστόσο, όπως ακριβώς συνέβη με τον Κομφούκιο, έτσι και για τον Μέγγιο πολλοί είναι οι θρύλοι και λίγα τα πραγματικά ιστορικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγγιος (που το όνομά του ήταν Μεγκ Κε) γεννήθηκε στο κρατίδιο Τσου (Zou), στη σημερινή επαρχία Σαντόγκ, το 371 και πέθανε το 289 π.Χ. Βάσει όμως των στοιχείων που έχουν προκύψει στο μεταξύ, ως πιο πιθανές χρονολογίες θεωρούνται σήμερα αντιστοίχως οι ακόλουθες: 390 - 305 π.Χ. (σύγχρονος, με άλλα λόγια, του Αριστοτέλη).

Ο Μέγγιος είναι όπως είπαμε γνωστός στους μελετητές της σινικής σκέψης κυρίως για την ηθική διδασκαλία του. Οπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Γάλλος σινολόγος Francois Julien, ο Μέγγιος είναι ο πρώτος στοχαστής που διατύπωσε ρητά την ηθική σκέψη των Κινέζων. Βασικό στοιχείο της ηθικής διδασκαλίας του Μέγγιου ήταν η άποψη ότι «η ανθρώπινη φύση είναι καλή, καθώς διαθέτει ως ιδιαίτερο γνώρισμά της τέσσερις ηθικούς βλαστούς (duan). Ηθικοί βλαστοί που αν αναπτυχθούν ανεμπόδιστα καθίστανται τα τέσσερα ηθικά χαρίσματά του ανθρώπου: τέλεια ανθρωπιά, δικαιοσύνη, τελετές, σοφία. Για τον Μέγγιο ο άνθρωπος απλώς και μόνον αν ακολουθεί τα συναισθήματα που γεννιούνται από την ίδια του τη φύση, μπορεί και πράττει το καλό. Στο πλαίσιο αυτής της θεώρησης, η ηθική αποτυχία δεν αποτελεί την ένδειξη ότι η ανθρώπινη φύση δεν έχει ηθικό χαρακτήρα, όπως υποστηριζόταν στην εποχή του από τους άλλους στοχαστές. Η διάπραξη της αδικίας είναι, δηλαδή, για τον Μέγγιο το τελικό αποτέλεσμα μιας σειράς εξωτερικών παραγόντων που εξουδετερώνουν το ηθικό δυναμικό της ανθρώπινης φύσης.

Ο,τι συνεπώς διαφοροποιεί τον άνθρωπο από τα θηρία είναι ακριβώς η ηθική προδιάθεση της φύσης του. Διαφορά που ο Μέγγιος ούτε στιγμή παρ' όλα αυτά δεν ξεχνά ότι είναι απειροελάχιστη· ότι μόνον ο άριστος μπορεί και τη διατηρεί μονίμως. Ο Σοφός, από τη σκοπιά αυτή, είναι για τον Μέγγιο το πρότυπο (και το εφικτό) της ανθρώπινης τελειότητας. Στο τρίπτυχο του Μέγγιου: σοφός, άνθρωπος και θηρίο, μπορεί κανείς , από την άλλη πλευρά, να δει τη σινική εκδοχή του διλήμματος στο οποίο, κατά τον Αριστοτέλη, συνεχώς σκοντάφτει ο άνθρωπος: ώστε ή θηρίον ή θεός (Πολιτικά, 1253a) κι όπου κι εδώ η αρετή είναι το διαφοροποιόν στοιχείο.

Από την ηθική θεώρηση του Μέγγιου προκύπτει με σαφήνεια και η πολιτική σκέψη του, βάσει της οποίας απαραίτητη συνθήκη ορθής διακυβέρνησης είναι η τέλεια αρετή του ηγεμόνα. Με άλλα λόγια, το ιδανικό καθεστώς για τον Μέγγιο είναι ένα είδος Πεφωτισμένης Μοναρχίας, με τον μονάρχη, εντολοδόχο του Ουρανού, ν' ασκεί την εξουσία αποκλειστικώς μέσω της ηθικής ανωτερότητάς του. Ηθική ανωτερότητα που διασφαλίζει παράλληλα και την ευπείθεια του λαού, την πολιτική εκδήλωση της ηθικής διαπαιδαγώγησής του. Στο πλαίσιο αυτής της θεώρησης, βασική αποστολή του ηθικού ηγεμόνα είναι, συνεπώς, η διασφάλιση στον λαό των μέσων που είναι απαραίτητα για τη συντήρησή του. Αφού διασφαλισθούν τα απαραίτητα μέσα, ο ηγεμόνας οφείλει στη συνέχεια να προχωρήσει στο αμέσως επόμενο καθήκον του, την ηθική διαπαιδαγώγηση του λαού του. Αυτός είναι ο λόγος που ο Μέγγιος, στις υποδείξεις του στους διάφορους άρχοντες, προχωρεί συχνά σε εντυπωσιακές για την εποχή του λεπτομέρειες στο θέμα της παροχής στον λαό των μέσων της συντήρησής του. Για όλους αυτούς τους λόγους, το Βιβλίο του Μέγγιου θεωρείται ένα από τα πιο ριζοσπαστικά, πολιτικώς, κείμενα της σινικής γραμματείας. Οπως όμως έχει επισημανθεί από πολλούς μελετητές του, μπορεί μεν ο Μέγγιος να προχώρησε περισσότερο από κάθε άλλον Κινέζο στοχαστή στη θεώρηση του λαού ως τον «ακρογωνιαίο λίθο» της πολιτικής πραγματικότητας, ωστόσο ούτε στιγμή δεν επιχείρησε ν' αναζητήσει ένα πολιτικό σύστημα, όπου ο λαός δεν είναι μόνον η «βάση» του συστήματος αλλά και ο απόλυτος κυρίαρχός του.

Η σκέψη του Μέγγιου διαπνέεται παράλληλα και από την κοσμολογική θεώρηση που χαρακτηρίζει γενικότερα τη σινική πνευματικότητα. Η ανθρώπινη φύση, για τον Μέγγιο, δεν έχει απλώς, μέσω των τεσσάρων ηθικών βλαστών της, ως κύριο γνώρισμα την ηθική προδιάθεση, εμπεριέχει επίσης τη δυνατότητα πρόσβασης στον υπόλοιπο κόσμο, σε μια προσπάθεια συνάφειας με τη γενικότερη πορεία της Φύσης (Dao). Συνάφεια που το κύριο χαρακτηριστικό της -ακριβώς γιατί ο Μέγγιος εκφράζει τις παρεμβατικές στην ουσία τους κομφουκιανικές αντιλήψεις- δεν οδηγούν στην απαξίωση της ανθρώπινης δράσης που πρεσβεύουν οι ταοϊστές.

Ωστόσο και ο Μέγγιος μοιάζει να θέτει ένα σαφές όριο σ' αυτήν την αισιοδοξία, σε ό,τι τουλάχιστον σχετίζεται με την αποτελεσματικότητα της ηθικής στάσης. Η εποχή τού προσέφερε, είναι αλήθεια, άφθονα παραδείγματα τραγικής κατάληξης των ενάρετων ανθρώπων. Καθώς, λοιπόν, δεν διέθετε μια εσχατολογική θεώρηση με ανταμοιβή των ενάρετων σε έναν άλλο κόσμο, ως αντιδιαστολή στη γήινη δυστυχία τους, ήταν υποχρεωμένος, όπως παλιότερα ο Κομφούκιος, να οχυρωθεί πίσω από το πεπρωμένο. Πεπρωμένο που ωστόσο επιχειρεί να προσδιορίσει έτσι ώστε ούτε στιγμή να μην αποδεσμεύεται ο άνθρωπος από την υποχρέωσή του να εξαντλήσει κάθε δυνατότητα για να υλοποιήσει τα χαρίσματα της ανθρώπινης φύσης του.

Υποχρεώνεται θα λέγαμε ο Μέγγιος ν' αποδεχτεί τη θεμελιώδη -και τόσο οικεία σε μας από τα στωικά κείμενα της δικής μας γραμματείας- διάκριση μεταξύ αυτών που μπορεί και επηρεάζει ο άνθρωπος και αυτών που παραμένουν ανεξάρτητα από τη θέλησή του. Μεταξύ, δηλαδή, των εφ' ημίν και των ουκ εφ' ημίν του Επίκτητου και των άλλων Στωικών. Οι ηθικές πράξεις, με άλλα λόγια, είναι η μόνη δυνατότητά μας, καθώς τα άλλα δεδομένα της ζωής ξεφεύγουν παντελώς από τον έλεγχό μας.