Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας (10 Ιανουαρίου 1931 – 2 Φεβρουαρίου 2023) υπήρξε όχι μόνο ο κύριος εκπρόσωπος και εισηγητής της ευχαριστιακής εκκλησιολογίας στη νεοελληνική θεολογική σκέψη, αλλά και ο πλέον συνεπής και δημιουργικός θεολόγος της γενιάς του ’60 με οικουμενική θεολογική ακτινοβολία και παγκόσμια επίδραση, επεκτείνοντας τη θεολογική ανανέωση του 20ού στον 21ο αιώνα.
Ο Ιωάννης Ζηζιούλας υπήρξε ο πλέον σημαντικός και επιδραστικός ορθόδοξος θεολόγος τα τελευταία 40-50 έτη. Σύμφωνα με την προτροπή και επισήμανση του διδασκάλου του, π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ, για την ανάγκη μιας νεοπατερικής σύνθεσης, ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας επιχείρησε την ερμηνευτική και υπαρξιακή προσέγγιση των δογμάτων με αφετηρία την ευχαριστιακή εκκλησιολογία και τη θεολογική σημασία του προσώπου. Η Εκκλησία βιώνει και εκφράζει έναν τρόπο σχέσεως του ανθρώπου με τον Θεό, τον συνάνθρωπο, την ιστορία και τον κόσμο. Τα δόγματα βεβαιώνουν τελικώς τη σημασία που έχει η θεολογία για το είναι του ανθρώπου και του κόσμου. Συνεπώς, το κύρος και η αποδοχή των δογμάτων δεν αντλείται από έναν δογματισμό νομικής υφής, αλλά από το υπαρξιακό και οντολογικό τους περιεχόμενο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας συνέβαλε γόνιμα και δημιουργικά στα καίρια ζητήματα της εκκλησιολογίας, απελευθερώνοντάς την από μία σχολαία και τυπικά θεσμική αντίληψη και συνδέοντας τη θεολογία ολόκληρη με τα υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου.