> ΚΡΙΤΙΚΗ>ΑΤΕΛΕΥΤΗΤΟ ΤΕΛΟΣ - Κείμενα για την ποίηση

ΑΤΕΛΕΥΤΗΤΟ ΤΕΛΟΣ - Κείμενα για την ποίηση

ΑΤΕΛΕΥΤΗΤΟ ΤΕΛΟΣ - Κείμενα για την ποίηση

ΑΤΕΛΕΥΤΗΤΟ ΤΕΛΟΣ - Κείμενα για την ποίηση

ΚΑΣΣΟΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ

Μικρά, ευσύνοπτα κείμενα, απ' αφορμή την ανάγνωση της ποίησης από έναν εκ των πλέον σημαντικών ποιητών της γενιάς μας, του Βαγγέλη Κάσσου, περιλαμβάνει ο παρών τόμος, που κυκλοφορεί στη σειρά Κριτικής των εκδόσεων Ίνδικτος. Άνθρωπος αφοσιωμένος στην ποιητική δημιουργία, τόσο συγγραφικά όσο και από τη σκοπιά του μελετητή, ο Κάσσος ενδιαφέρεται να μεταδώσει στον αναγνώστη όχι απλές γνώσεις, αλλά μια ουσιαστική πρόταση για το πώς μπορεί κανείς να προσεγγίσει την ποιητική δημιουργία στη διαχρονικότητά της, και μάλιστα σε μιαν εποχή που, όπως και ο ίδιος διαπιστώνει, η πεζογραφία ολοένα και πιο πολύ υποκαθιστά τον ποιητικό λόγο, ο οποίος γίνεται υπόθεση για λίγους, δημιουργικά και αναγνωστικά.

11,00 €

Αγορά

  • Σελίδες: 212
  • Σχήμα: 20x12
  • ISBN: 978-960-518-276-2

Εφ. ΑΥΓΗ του ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΠΛΑΝΑ
14/6/2007

Φαντάζομαι έναν γεωφυσικό χάρτη της ποίησης, που αποτελείται από τόπους ευαισθησίας, περιοχές σοφίας, ηπείρους λαλιάς. Σ' αυτόν τον χάρτη δεν έχουν θέση οι τρομαγμένοι μαθητές της ποίησης, που παρελαύνουν πασχίζοντας να κρατήσουν το αφελές μέτρο της αισθητικής νομιμότητας, οι δειλοί σπουδαστές της ποιητικής, που ψελλίζουν τα τροπάρια των επίσης δειλών δασκάλων τους, και οι απονευρωμένοι μικροαστοί, οι επαγγελματίες του ποιητικού βιβλίου, που ρωτούν ποιον αφορά η ποίηση και φαντασιώνουν την οριστική καταδίκη της μόνο για να παρουσιαστούν ως υπερασπιστές της "περιττής" -τάχα- αναγκαιότητάς της.

Σ' αυτόν τον χάρτη έχουν θέση μόνο οι πραγματικοί ποιητές, όχι οι θεσμικές σκιές, που ισχυρίζονται πως θεραπεύουν την ποίηση. Οι πραγματικοί ποιητές έχουν μέσα τους πεδιάδες, βουνά, θάλασσες, λίμνες, ποτάμια. Άλλα στενά κι άλλα φαρδιά, άλλα μικρά κι άλλα μεγάλα, άλλα ψηλά, απόκρημνα, γυμνά, και άλλα χαμηλά, δροσερά, κατάφυτα. Είναι οι τόποι των συμβόλων, που αποτελούν τον ορίζοντα της ύπαρξής μας.

Ο Βαγγέλης Κάσσος είναι ένας κάμπος. Σπαρτά οι λέξεις του σαλεύουν όταν πνέει ο άνεμος του αναγνώστη, υποσχόμενες δροσερά κατώγια γεμάτα μ' εκείνα τ' αγαθά που εξασφαλίζουν την περίσκεψη των χειμωνιάτικων νυχτών. Κι όμως, όπως κάθε κάμπος, δεν μπορεί ν' ανασάνει χωρίς την μόνιμη παρουσία των βουνών. Οι ορεινές πηγές, οι άνεμοι που λυσσομανούν στα δάση, βουίζουν κάτω από την ήσυχη απλωσιά του κάμπου.

Τέλος εδώ με τις μεταφορές. Ο Βαγγέλης Κάσσος ανήκει ήδη στον χάρτη της ελληνικής ποίησης. Χωρίς τις ιδιότυπες μορφές των ποιημάτων του, που στέκονται γαλήνιες -αλλά πάντα έτοιμες να εκραγούν σε διάπυρα ίχνη λέξεων πάνω στο σώμα της Ιστορίας- δεν μπορούμε να διακρίνουμε τη μοίρα του ποιητικού μας λόγου. Αν βέβαια έχουμε διάθεση να μοιραστούμε οτιδήποτε κι όχι να καθίσουμε απάνω στην οντολογική υποτέλειά μας, σαν πειθήνια πουλερικά στον ορνιθώνα της πανταχού απούσας -αλλά τα πάντα διεκδικούσας- μισθοδίαιτης θεωρίας, μέχρι να βρωμίσει.

Αυτή ακριβώς η αντίσταση στην οντολογική υποτέλεια είναι που διακρίνει τις ιδέες του Κάσσου για τη "μοίρα" της ποίησης. Απόλυτα εξοικειωμένος καθώς είναι με τη διαλεκτική της γαλλικής σκέψης των τελευταίων δεκαετιών -μια διαλεκτική που αρνείται πεισματικά να εγκαταλείψει την κοινωνία των πολιτών και να εκχωρήσει το παραμικρό δικαίωμά της στις διευθυντικές τάξεις, παρά το γεγονός πως η κοινωνία των πολιτών εκχωρεί καθημερινά πλήθος δικαιωμάτων στους "ηγέτες" της- φαίνεται να αντιλαμβάνεται τη θέση της ποίησης στον σύγχρονο κόσμο μάλλον σαν ένα άκρως απαραίτητο στοιχείο της αρτιότητας του υπάρχοντος, παρά σαν μια "αισθητικής" φύσεως δραστηριότητα.

Ήδη από το πρώτο κείμενο του |Ατελεύτητου Τέλους|, με τίτλο "Ο Τελευταίος Ποιητής", ασχολείται με τις αντιφάσεις των περίφημων θέσεων του Πλάτωνα για την ποίηση και όχι με τα στοιχεία της συνεκτικότητάς τους. Έτσι, εντοπίζει την χρησιμότητα ή τέλος πάντων τον ρόλο της ποίησης εκεί που οι φετιχιστές της οργανωμένης κοινωνίας κάνουν πως δεν βλέπουν παρά ορισμένες συναισθηματικές ανάγκες του ιδρυτή -έστω και ερήμην- της ιδεολογίας τους. Αλλιώς: ο Πλάτων εξόρισε από την πολιτεία του τους ποιητές ως προπαγανδιστές του ψεύδους, χρησιμοποιώντας παράλληλα τα εργαλεία τους, τον μύθο, όχι γιατί διέθετε μια θεωρία, αλλά γιατί αφηγείτο την αγωνιώδη προσπάθειά του να διερευνήσει τις δυνατότητες μιας θεωρίας. Την στιγμή που αφαιρούσε από τους ποιητές τον ρόλο του πνευματικού ηγέτη της κοινωνίας, δημιουργούσε γι' αυτούς τον ρόλο του προφήτη, του ηγέτη της προσπάθειας του ανθρώπινου όντος να δημιουργήσει το μέλλον του.

Αυτό τον ρόλο θα τον διεκδικούσαν οι ίδιοι οι ποιητές, αν η πρωτογενής αίσθηση μιας συνειδησιακής ολότητας δεν τους υπέκρυπτε τη δυνατότητα του πεδίου της πολιτικής. Με μεγάλη καθυστέρηση, αλλά όχι και αμετάκλητα αργά, ο Έμερσον έστρεψε την πλατωνική ιδιοσυγκρασία του προς μια τέτοια κατεύθυνση, στην Αμερική του 19ου αιώνα.

Ο Κάσσος έχει απόλυτη συνείδηση της τραγικότητας του ποιητικού γεγονότος. Η δυστυχής συνείδηση που κυνηγά την ιστορική διαφάνεια, ως κατεξοχήν προσφορά στην θεά ολότητα, παρουσιάζεται στα κείμενά του για την ποίηση όχι σαν ένα απομεινάρι του παρελθόντος, αλλά σαν ένα ουσιαστικό στοιχείο της αρτιότητας του ανθρωπίνου συμβεβηκότος. Ας είμαστε ρεαλιστές: το οντολογικό επίπεδο στο οποίο κινείται η ποίηση δεν μπορεί να καθοριστεί από την εκπαίδευση, τους θεσμούς, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Όλα αυτά μπορούν να διαφοροποιήσουν τις οντικές παραμέτρους, να τις χρωματίσουν έντονα ή υποτονικά. Αλλά όχι να μεταβάλουν την σχέση της συνείδησης με την ποίηση.

Το |Ατελεύτητο Τέλος| δεν διεκδικεί –ευτυχώς- παρά μόνο αυτό που είναι: κείμενα αδιάκοπου στοχασμού επί των θεμάτων που απασχολούν τον ποιητή, αλλά και της ιδιότυπης επικαιρότητας του ποιητικού λόγου, όπως διαδραματίζεται στις σελίδες των "Αναγνώσεων" της |Αυγής|, όπου και δημοσιεύθηκαν αρκετά απ' αυτά. Ίσως γι' αυτό η ανάγνωσή του μας προσφέρει μια πλατωνικού τύπου προπαιδεία ανεξάρτητου στοχασμού, που δεν θέτει κανενός είδους φράγματα ανάμεσα στην σκέψη, την ποίηση, την Ιστορία και την καθημερινότητα του κοινωνικού βίου. Επιπλέον, φωτίζει τις πρακτικές μιας ποίησης που αντιστέκεται στα νεοπλουτιστικά παιχνίδια με τις λέξεις και στα μικροαστικά παιχνίδια με τα συναισθήματα.

19 άλλοι τίτλοι στην ίδια κατηγορία: